λογότυπο Λαογραφικού Μουσείου Αράχωβας
ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΡΑΧΩΒΑΣ

Γνωρίζω τον αργαλειό και την υφαντική

Αξιοποιώντας τη ζωντανή παράδοση που διδάσκεται στα Εργαστήρια Παραδοσιακών Τεχνών του Λαογραφικού Μουσείου Αράχωβας, εκπαιδευτικοί της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην πόλη μας αξιοποίησαν τις δυνατότητες που παρέχουν τα Εκπαιδευτικά Προγράμματα του Υπουργείου Παιδείας και, μαζί με την Γ΄ και Στ΄ τάξη του τοπικού Δημοτικού Σχολείου, δίδαξαν κατά το εκπαιδευτικό έτος 2011-2012 στο μάθημα της Ευέλικτης Ζώνης το θέμα «Γνωρίζω τον αργαλειό και την υφαντική. Μαθαίνω την τοπική ενδυμασία». Το εκπαιδευτικό αυτό πρόγραμμα πραγματοποιήθηκε στα Εργαστήρια του Λαογραφικού Μουσείου και υλοποιήθηκε με την αρωγή του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών και σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Α/θμιας Εκπαίδευσης της Περιφερειακής Ενότητας Βοιωτίας και τους υπευθύνους των Εργαστηρίων. Το πρώτο αυτό εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Μουσείου πραγματοποιήθηκε πιλοτικά ώστε να αποτελέσει πρότυπο για τα προγράμματα που πρόκειται να ακολουθήσουν.

Ένας από τους πολλούς στόχους των προγραμμάτων της Ευέλικτης Ζώνης είναι να έρθουν οι μαθητές σε επαφή με κάποιον τομέα του λαϊκού πολιτισμού, π.χ. τα έθιμα, τα τραγούδια, τα επαγγέλματα κ.ά., ώστε να γνωρίσουν και να εκτιμήσουν την πολιτιστική τους κληρονομιά. Στην Αράχωβα, ως πρώτο αντικείμενο διδασκαλίας επιλέχθηκε η Υφαντική. Με επισκέψεις στα Εργαστήρια, οι μαθητές γνώρισαν την ιστορία της Υφαντικής από την αρχαιότητα ως σήμερα, συνειδητοποιώντας τις βαθιές ρίζες της τέχνης αυτής και αποκτώντας επίγνωση της διαχρονικότητας του ελληνικού λαϊκού πολιτισμού. Παράλληλα, συνεργάστηκαν στη συλλογή γλωσσικού υλικού σχετικά με τον αραχωβίτικο αργαλειό, τα διάφορα εργαλεία του, την ύφανση και τις διαδικασίες που προηγούνται από αυτή, τα νήματα και το στήσιμο του αργαλειού. Κυρίως όμως απόκτησαν την εμπειρία της ύφανσης και της κατασκευής των υφαντικών εργαλείων.

Μικροί παιδικοί αργαλειοί που χρησιμοποιούνται στα εκπαιδευτικά προγράμματα του Μουσείου

Μέσω όλης αυτής της διαδικασίας επιδιώχθηκε τα παιδιά να αποκτήσουν καινούρια ενδιαφέροντα, να ενθαρρυνθούν στη δημιουργία, να μυηθούν στη συγκέντρωση του πλούσιου λαογραφικού υλικού της Αράχωβας, να μάθουν να αξιοποιούν τον ελεύθερο χρόνο τους και να συνεργάζονται ομαδικά με αίσθημα ατομικής ευθύνης.

  Αναλυτικότερα, οι στόχοι του προγράμματος αναφορικά με τα παιδιά ήταν οι εξής:

  • Να αποκτήσουν ενδιαφέροντα
  • Να αναπτύξουν ικανότητες παρατήρησης
  • Να συνεργάζονται ομαδικά
  • Να αποκτήσουν επίγνωση της ατομικής ευθύνης.
  • Να καλλιεργείται η φαντασία
  • Να καταθέτουν εμπειρίες και βιώματα
  • Να ενθαρρύνονται στη δημιουργία
  • Να εκτιμήσουν την πολιτιστική κληρονομιά
  • Να αποκτήσουν επίγνωση της διαχρονικότητας του ελληνικού λαϊκού πολιτισμού
  • Να αποκτήσουν γνώσεις
  • Να εκφράσουν δημιουργικότητα
  • Να αξιοποιήσουν τον ελεύθερο χρόνο τους.

Οι επισκέψεις στα Εργαστήρια, στο πλαίσιο του Εκπαιδευτικού Προγράμματος, πραγματοποιήθηκαν κάθε Τετάρτη (12:45-13:30 μμ.), Πέμπτη (12:00-13:30 μμ.) και Παρασκευή (12:00-13:30 μμ.).

Το πρόγραμμα, το οποίο ολοκληρώθηκε στο τέλος της σχολικής χρονιάς, περιέλαβε τις ακόλουθες θεματικές ενότητες:

  1. Γνωριμία με την ιστορία του κτηρίου και ξενάγηση στο χώρο των Εργαστηρίων.
    EΡΓΑΣΙΑ: Τα παιδιά καταγράφουν τις εντυπώσεις τους.

  2. Η ιστορία του αργαλειού (1)
    Ο αργαλειός στην αρχαιότητα (όρθιος αργαλειός με βάρη).
    Αρχαίοι Ελληνικοί μύθοι σχετικά με τον αργαλειό (Η Πηνελόπη στον αργαλειό της).
    ΕΡΓΑΣΙΑ: Ο μύθος της Αθηνάς με την αράχνη. Συλλογή εικόνων από αρχαία αγγεία με αργαλειό.

  3. Η ιστορία του αργαλειού (2)
    Ο αργαλειός στο Βυζάντιο και στη νεότερη εποχή (πλάγιος αργαλειός).
    Οικιακή οικονομία.
    ΕΡΓΑΣΙΑ: Βυζαντινές εικόνες που εικονίζουν θέματα σχετικά με τον αργαλειό και την ύφανση.

  4. Ο αραχωβίτικος αργαλειός
    Τα διάφορα είδη των αργαλειών.
    ΕΡΓΑΣΙΑ: Τα παιδιά εκφράζουν ιδέες και μοιράζονται τα βιώματά τους.

  5. Τα μέρη του αργαλειού. Γλωσσάρι σχετικό με τον αργαλειό και τα εργαλεία του.
    ΕΡΓΑΣΙΑ: Τα παιδιά ζωγραφίζουν αργαλειούς και εργαλεία υφαντικής.

  6. Διαδικασίες που προηγούνται της ύφανσης. Προετοιμασία του αργαλειού.
    Σχετικό γλωσσάρι
    ΕΡΓΑΣΙΑ: Τα παιδιά πλέκουν μυτάρια, διάζονται, περνούν το στιμόνι στον αργαλειό.

  7. Από το μαλλί στο νήμα και το υφάδι
    Σχετικό γλωσσάρι
    ΕΡΓΑΣΙΑ: Κατασκευή παιδικού αργαλειού